Po pierwszej godzinie myślałem, że zniosę jajo. W fabule nie działo się nic. Dosłownie: NIC! Zbudowany świat, działające tło, ale bez akcji. Po tej godzinie zrobiłem przerwę, poczytałem recenzje. Może coś przegapiłem? Może nie jestem zbyt "inteligencki", no bo król nie może być aż tak nagi. Recenzje też nie powiedziały nic... Ot piszący zachwycają się klimatem, uczuciami, życiem. Używają wielkich słów, żeby podbić wartość recenzji, ale nie naprowadzają na żaden trop wielkiego filmu. Ot... sprawny portret rodziny, podglądanej z ukrytej kamery. Normalna historia jakich miliony. Co jest?

No cóż... wróciłem do filmu.
Dopiero w drugiej połowie zacząłem dostrzegać smaczki. Moje smaczki!
Hitchcock powiedział kiedyś, że film, to życie, z którego wycięto nudne sceny. Z tego filmu nie wycięto. Ale tym razem to był celowy zabieg. Okazało się, że akcją jest samo tło.

Ten film jest dokładnie taki, jak pokaz "profesora" Zovek w jednej ze scen, kiedy performer znany z niesamowitych sztuk, przed pokazem dla przyszłych bojowników zapowiada:

- "Wyłącznie lamowie, mistrzowie sztuk walki i nieliczni sportowcy byli w stanie to opanować".

Po czym... zamyka oczy, unosi ręce i... staje na jednej nodze.

- "I co? Rozczarowani? Czego się spodziewacie? Że będę lewitował, albo uniosę samolot? Spróbujcie sami!"

W drugiej części zaczynasz dostrzegać te niesamowite, długie ujęcia. Scena porodu trwa ponad 4 minuty. Jednym ujęciem! Kamera się nie rusza, ani nawet nie zmienia wyostrzenia pomiędzy pierwszym a drugim planem, gdy akcja przenosi się pomiędzy nimi. Ale to nic...

Prawdziwy majstersztyk, to scena wypadku dzieci nad morzem. Wisienka na torcie tego filmu!
Zauważyliście już, że została zrobiona jednym ujęciem? Cała scena! Od początku do końca trwa ponad 5 minut! Zauważyliście, że kamera jest cały czas skierowana dokładnie pod słońce? Że na początku sceny słońce wisi jeszcze wysoko, kilka stopni nad horyzontem. Dokładnie na końcu sceny to słońce zachodzi i zakryte bohaterami tworzy obraz znany z plakatów. Plakat zrobiony z kadru pięciominutowego ujęcia.

W całej scenie, dzieci grają doskonale. Najpierw bawiąc się w piasku, później topiąc w morzu, aby w finale znów wrócić w objęcia rodziny. I teraz pomyślcie: ekipa musiała trafić na dzień z odpowiednimi falami na morzu, z wiatrem z odpowiedniej strony. Scena mogła być nakręcona tylko jeden raz, dokładnie na pięć minut przed zachodem słońca. Główną rolę gra aktorka - amator, dzieci - amatorzy. Rozumiecie? Tylko raz. Żadnych dubli.

Zorganizowanie długiego ujęcia to niełatwe zadanie: aktorzy muszą zagrać całą, kilkuminutową scenę doskonale od początku do końca. Jak w teatrze. Każdy ruch kamery musi być wcześniej dokładnie przemyślany i zaplanowany. Kamera, statyści, samochody muszą się poruszać dokładnie według tego planu. Powtarzanie tak długich scen nie jest łatwe. A czasem - jak tutaj - niemożliwe. Dotychczas zachwycałem się tylko jedną, podobną, jednoujęciową sceną z filmu Król wyjęty spod prawa (Outlaw King). Było to jedno, 9-minutowe ujęcie. Tu takich scen mamy co najmniej kilka. Oprócz wymienionej już sceny porodu mamy scenę w sklepie, gdzie akcja przez dłuższy czas dzieje się wewnątrz, a później kamera obraca się powoli za plecy widza i wygląda za okno. A tam trwa rewolucja kilkuset statystów. Jest też dwuminutowa scena miejska, z równoległym ruchem kamery, kilkudziesięcioma pojazdami, statystami.

Takich smaczków, okazuje się jest w nim jeszcze wiele: początkowa kilkuminutowa scena otwarcia, gdy napisy pojawiają się na tle suchych płytek, a po wylaniu wody zaczyna się w niej odbijać korytarz. Fajny pomysł, który pewnie jeszcze nie raz pojawi się w kinie. Mistrzowska scena wjazdu samochodem na podwórze niejednemu zapadnie w pamięci i była już opisywana w innych recenzjach. Tym razem w krótkich ujęciach.

Ruch kamery niesamowicie konsekwentny, przypomina mi klimaty z filmów Kubricka. Charakterystyczne w filmie są powolne, poziome panoramy - ruchy kamery w prawo lub w lewo. Dzięki temu widz ma wrażenie, że panoramiczny obraz robi się jeszcze szerszy. W takim tempie ruchu, można łatwo zorientować się w układzie mieszkania głównych bohaterów. Dzięki temu w filmie masz wrażenie, jakbyś był tam, w środku. Masz w głowie: aha! za plecami mam drzwi, a po prawej okno na podwórze. Do tego ruch aktorów jest dostosowany do tego powolnego ruchu i akcja przenosi się wraz z wycinkiem panoramy pokazywanej w danej chwili przez kamerę.

Są też momenty, gdy kamera obraca sie powoli o pełne 360 stopni. Ale myślicie, że ruch kamery o 360 stopni też nie wymaga zachodu? Tak? To gdzie w takim razie ukryć całę ekipę filmową, oświetlenie?

I to wszystko buduje niepowtarzalny klimat filmu. Zaiste godny nagród. Ważny jest ten klimat, bo historia - jak już napisałem - jest mdła, przeciętna, można ją spisać na połowie kartki i ciągnie się jak w operze.

Drobniutkim smaczkiem jest sama postać profesora Zoveka. Mimo, że reżyser oparł film na swoim dzieciństwie, to wstawił do niego - jako żywą - komiksową postać. Poszukajcie sami na YT.

I co? Spróbowaliście już stanąć jak profesor Zovek? Ja spróbowałem! Taki właśnie jest ten film.