William Augustus Wellman, reżyser i scenarzysta, zdobywca Oscara za film "Narodziny gwiazdy" (1937), zyskał sobie przydomek Dziki Bill (Wild Bill) podczas I wojny światowej, gdy służył jako lotnik. Przydomek ten utrzymał się również w Hollywood, dzięki ponadprzeciętnej, niezwykłej osobowości i stylowi życia Wellmana. Urodzony 29 lutego w roku przestępnym 1896, William Wellman był pra-pra-pra wnukiem Francisa Lewisa, którego podpis widnieje na Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.

Mimo pochodzenia z wyższej klasy średniej, skupiającej bogatych przedstawicieli wolnych zawodów i przedsiębiorców, młody Wellman był niepokornym dzieckiem. Wyróżniał się jako sportowiec, szczególnie lubił grać w hokeja na lodzie. Nie mniejszą przyjemność sprawiały mu nocne przejażdżki kradzionymi samochodami.

Jego matka, Cecilia Wellman, była kuratorem sądowym dla "niesfornych chłopców" (młodocianych przestępców) w obrębie stanu Massachusetts. Dzięki sukcesom, jakie osiągała w swoim zawodzie, została poproszona o wystąpienie przed Kongresem Stanów Zjednoczonych, podejmując temat przestępczości. Jedną z prowadzonych przez nią spraw był jej własny syn, po tym jak 17-letni Bill Wellman został wyrzucony z liceum za uderzenie nauczyciela w głowę "śmierdzącą bombą". William próbował zarabiać na życie jako sprzedawca słodyczy i bawełny, jednak nie powodziło mu się w tej działalności. Pracował też w tartaku, jednak został zwolniony, gdy stracił kontrolę nad ciężarówką i wjechał w stodołę. Ostatecznie zaczął zawodowo grać w hokeja w Massachusetts. Jednocześnie, jako młody aktor występujący w Colonial Theatre w Bostonie, został zauważony przez Douglasa Fairbanksa.

Będąc pod wrażeniem aparycji Billa, Fairbanks (przyszła gwiazda kina niemego) zasugerował Wellmanowi, że posiada wszystkie niezbędne cechy by zostać aktorem. Jednak młodzieńczym marzeniem Williama było lotnictwo. Niestety jego rodziców nie było stać na wykształcenie syna w tym kierunku, więc Bill zaciągnął się do wojska aby zostać pilotem.

W wieku 19 lat, dzięki wstawiennictwu swego wujka, Wellman dołączył do francuskich sił powietrznych (French Foreign Legion), gdzie nauczył się latać. We Francji służył jako pilot w słynnym dywizjonie Lafayette Flying Corps, lepiej znanym jako Lafayette Escadrille (dywizjon składający się głównie z amerykańskich ochotników, którzy dołączyli do armii francuskiej jeszcze przed przystąpieniem USA do wojny). Służąc w tej formacji zyskał przydomek Dziki Bill, dzięki swojemu beztroskiemu stylowi latania. Razem z kumplem Tomem Hitchcockiem, wielkim graczem polo, byli w grupie Black Cat. Wellman został zestrzelony przez działo przeciwlotnicze, tracąc ogon samolotu i odniósł obrażenia przy próbie lądowania. Z 222 pilotów dywizjonu zginęło 87, jednak Wellmanowi udało się przetrwać cały okres służby u Francuzów. Wiosną 1918 roku Wellman został zwerbowany do Korpusu Powietrznego Armii Stanów Zjednoczonych (U.S. Army Air Corps). Po uzyskaniu stopnia oficerskiego odesłano go do Stanów, gdzie uczył taktyki wojennej młodych pilotów w Rockwell Field (San Diego w Kalifornii).

Podczas weekendów odwiedzał Douglasa Fairbanksa, który zaoferował mu swoją pomoc w przebiciu się do kina, po zakończeniu wojny. Fairbanks dotrzymał słowa i w 1919 roku obsadził Wellmana w roli młodzieńca w filmie "The Knickerbocker Buckaroo" oraz w "Evangeline", jako młodego oficera. Jednak z czasem Wellman znienawidził aktorstwo, a ową pogardę przenosił na aktorów, z którymi pracował.

Został wyrzucony z filmu "Evangeline" (1919) przez reżysera Raoula Walsha, za uderzenie głównej aktorki, która jak się okazało, była żoną Walsha. Czując obrzydzenie do zawodu aktora, Wellman zdradził Fairbanksowi pragnienie zostania reżyserem. Była to czysto finansowa decyzja, jako że reżyser zarabiał więcej pieniędzy niż aktorzy drugoplanowi.

W 1920 roku Wellman zdobył posadę kuriera w Goldwyn Pictures, gdzie szybko zaczął piąć się w górę (pracował m.in. jako asystent montażysty, asystent reżysera i reżyser drugiej ekipy). Tego samego roku zadebiutował jako reżyser filmu "The Twins of Suffering Creek" dla studia Fox, jednak nie został wymieniony w czołówce. Główną rolę zagrał Dustin Farnum, gwiazda niemych westernów klasy B. Później Wellman wspominał ten film jako okropny, tak samo jak "Cupid’s Fireman" (1923) z Buckiem Jonesem w roli głównej.

W roku 1923, Wellman po raz pierwszy trafił do czołówki filmu kręconego dla studia Fox. Był nim western "Second Hand Love" (1923), w którym główną rolę zagrał Buck Jones. Do końca swego pobytu w studiu Fox, William Wellman kręcił filmy z Jonesem (oprócz "The Man Who Won" z Dustinem Farnumem). W 1924 roku został wyrzucony z wytwórni Fox, po tym jak zażądał podwyżki, by dokończyć "Cyrkowego kowboja" (1924). Zanim trafił do Famous Players-Lasky (dzisiaj znanego jako Paramount Pictures) gdzie wyreżyserował "You Never Know Women" i "The Cat’s Pajamas" (oba w 1926), nakręcił film "When Husbands Flirt" (1925) dla studia Columbia oraz slapstickową komedię "The Boob" (1926) dla Metro-Goldwyn-Mayer. Jednak to właśnie w studiu Paramount, zwanym wówczas Paramount-Famous Players-Lasky Corp., Wellman stworzył swój przełomowy hit. Epicka historia pilotów wojskowych w czasach I wojny światowej, zatytułowana "Skrzydła" (1927) jest znana dzisiaj jako pierwszy film w historii, który zdobył Oscara w kategorii Najlepszy film.

Za reżyserię "Skrzydeł" (1927), Wellman dostawał 250 dolarów tygodniowo. Pojawił się też w filmie jako pilot-kaskader, siedząc za sterami jednego z niemieckich samolotów. Na potrzeby filmu zatrudniono 3500 żołnierzy i 65 pilotów oraz pozyskano 165 samolotów. Przez swój perfekcjonizm Wellman omal nie stracił pracy, a ogromna produkcja przekroczyła budżet i czas zdjęciowy. Prace nad filmem trwały rok, jednak po premierze, "Skrzydła" (1927) okazały się jednym z największych kasowych sukcesów kina niemego. Film ten, wraz z kolejnym lotniczym obrazem Wellmana - "Legionem potępieńców" (1928) - zapoczątkował gatunek filmów lotniczych o I wojnie światowej, do których należą m.in. "Aniołowie piekieł" (1930) Howarda Hughesa oraz "Patrol bohaterów" (1930) Howarda Hawksa. Mimo sukcesu w postaci pierwszego Oscarowego filmu, studio Paramount nie przedłużyło umowy z Wellmanem.

Pogarda, jaką Wellman darzył aktorów, dawała o sobie znać jeszcze przed ukończeniem filmu "Skrzydła" (1927). Wielu aktorów występujących w jego filmach mocno nienawidziło metod pracy Wellmana – tyranizowania, znęcania się nad nimi w celu wydobycia istoty ich roli.

William Wellman był typem macho – twardzielem, prawdziwym mężczyzną. Nienawidził aktorów ze względu na ich narcyzm, jednak wolał pracować z nimi niż z aktorkami, których przygotowania przed każdą sceną (nakładanie makijażu i układanie fryzur) budziły w nim większą pogardę. Wellman kręcił swoje filmy w szybkim tempie. Mimo iż był nałogowym pijakiem, zazwyczaj sam nadzorował pełen zamieszania plan filmowy, odpowiadający jego stylowi życia. Ożenił się z czterema kobietami, ustatkował się dopiero z Dorothy Coonan Wellman. Jak twierdził, Dorothy uratowała go przed zamianą w karykaturę samego siebie.

Dorothy Coonan Wellman wystąpiła w roli chłopczycy Sally w filmie "Wild Boys of the Road" (1933), będącego społecznym komentarzem do czasów Wielkiego Kryzysu (jeden z ulubionych filmów Martina Scorsese). Dwa lata wcześniej, Wellman nakręcił arcydzieło tamtych czasów, "Wroga publicznego nr 1" (1931) – jeden z najlepszych wczesnych filmów dźwiękowych i jeden z najlepszych filmów gangsterskich. Film, który zapewnił Jamesowi Cagneyowi status gwiazdy. Martin Scorsese przyznał, że sposób w jaki Wellman użył muzyki w tym filmie wpłynął na jego własny obraz "Ulice nędzy" (1973).

Wellman był równie biegły w operowaniu mocnymi, męskimi historiami, jak i w tworzeniu komedii. W 1937 roku nakręcił film "Narodziny gwiazdy", za który otrzymał jedynego Oscara w karierze oraz zgryźliwą satyrę "Żadnych świętości" – oba tytuły powstały na zlecenie producenta Davida O. Selznicka, a główną rolę zagrał w nich Fredric March. Filmy te pokazywały zdobywanie sławy od kuchni, podobnie jak inny obraz Wellmana "Roxie Hart" (1942), który ponoć był jednym z ulubionych filmów Stanleya Kubricka.

W czasach II wojny światowej, Wellman nakręcił m.in. "Zdarzenie w Ox-Bow" (1943) i "Żołnierzy" (1945). W najlepszych filmach Wellmana z lat 50. zagrał John Wayne, m.in. w filmie lotniczym "Noc nad Pacyfikiem" (1954), za który William Wellman otrzymał trzecią i ostatnią nominację do Oscara w kategorii Najlepszy reżyser. Jego ostatni film, "Lafayette Escadrille" (1958), ukazuje jednostkę, w której Wellman służył w czasie I wojny światowej. Po ukończeniu tego filmu zakończył też swoją karierę filmową (podobno był wściekły na Warner Bros., które w czasie post-produkcji ingerowało w film, który tyle dla niego znaczył).

William Wellman, niepokorny obrazoburca, nie był szczególnie lubiany. Córka Louisa B. Mayera i pierwsza żona Davida O. Selznicka, Irene Mayer Selznick określiła Wellmana jako: "a terror, a shoot-up-the-town fellow, trying to be a great big masculine I-don't-know-what" (w wolnym tłumaczeniu: "zgroza, miejscowy rozrabiaka [dosłownie: koleś chcący wystrzelać całe miasteczko], próbujący być wspaniałym, wielkim, męskim niewiadomo czym").

Mimo iż Amerykańska Gildia Reżyserów Filmowych uhonorowała Wellmana w 1973 roku nagrodą za wybitne osiągnięcia w reżyserii filmowej (Lifetime Achievement Award), jest on wciąż niedoceniany. William Wellman zmarł na białaczkę w 1975 roku.



Tłumaczyłem ze strony: http://www.imdb.com/name/nm0920074/bio