Uważam, ze to wielki błąd w scenariuszu. Ludzkie odchody zawierają florę bakteryjną - bakterie beztlenowe, lub warunkowo beztlenowe, które odzyskują tlen w procesie fermentacji. Część z tych organizmów jest obecna w glebie na Ziemi i nawet się namnaża w niej... ale na Marsie nie powinno to być takie proste. Wszelkie nowinki NASA na temat uprawy ziemniaka na Marsie dotyczą upraw hydroponicznych, czyli upraw (dosłownie) w wodzie - żadna o możliwości wykorzystania regolitu.

Regolit Marsa ma pH około 8.2-8.3, wnętrze jelit człowieka poniżej 6,0. Mikroorganizmy flory jelita które są raczej stenobiontami miałyby wielki problem z tak znaczną zmianą pH. W dodatku w regolicie Marsa jest duża ilość związków chloru i nadchloranów (około 1%) - toksycznych dla samego ziemniaka, ale przede wszystkim zabójczych dla bakterii (ten sam chlor w basenie jest tam po to by wybić florę jelit jaka mogłaby się przypadkiem dostać do wody). W przypadku tak gwałtownej zmiany środowiska raczej pozostałyby w stanie uśpienia (anabiozy).

http://astronomia.zagan.pl/print.php?type=N&item_id=2874

W regolicie Marsa jest sporo tlenków żelaza (III), które uwodnione poprawiają zwięzłość gleby, ale jednocześnie blokują dostępność fosforu mineralnego dla roślin. Ponadto nadmiar w glebie jest toksyczny dla roślin.

Niezależnie od tego ludzki stolec zawiera bakterie nienarażane na zmienne warunki środowiska (stała temperatura, brak promieniowania słonecznego...). W momencie zapakowania stolca do woreczka w filmie dało się usłyszeć świst odsysanego woreczka przez podciśnienie. Woreczki były na zewnątrz habu, w przestrzeni narażonej na noce marsjańskie (średnia temperatura nocy -63 stopnie, minimalna -140 stopni, średnia temperatura w dzień -5 stopni). Jedynie nieliczne bakterie są w stanie przetrwać tak gwałtowne zamrażanie. W dodatku działałoby na nie podciśnienie (w habie ziemskie 1000 hPa, na zewnątrz od 7 do 9 hPa.

Bez bakterii stolec w regolicie nie ulega rozkładowi. Ziemniak nie może korzystać z organicznej części tego nawozu. Chętnie korzysta z mineralnych składników rozpuszczonych w skale i kale (o ile tlenki żelaza na to pozwolą). Część zostaje wraz z wodą wypłukana zgodnie z grawitacją na płytę habu (będąc poza zasięgiem malutkich korzeni wyrastających z bulw nowo sadzonych ziemniaków). W zasadzie po pierwszym plonie ziemniaka jest pozamiatane...

Dochodzi jeszcze kwestia, czy NASA wysyłając ludzi na dwuletnią wycieczkę pozwoliłaby na to by nie byli oni wysterylizowani "w jelitach" (kuracja antybiotykowa i antygrzybowa chroniąca przed możliwością zachorowania załogi na ostrą biegunkę w sto dni po starcie...). Prawdopodobnie na jałowe jelita na pewien czas przed startem z Ziemi zaszczepionoby im jedynie kilka szczepów bakterii jelitowych (tych znanych z probiotyków i jogurtów) i utrzymywano w przestrzeni ich poziom przez dawkowanie probiotyków. Bakterie te w zasadzie nie byłyby przydatne w regolicie.

Próbowałem dodać to do "błedów w filmie", lecz administrator filmwebu nie dał wiary, że scenariusz, jaki podobno konsultowano z NASA zawierałby tak zasadniczy błąd.

powinni to dodać

nie mogli by przy tak powaznej produkcji popelnic tak zasadniczego bledu ,nie starajcie sie byc mądrzejsi od najwiekszych mozgow na ziemi ktorzy tam pracują ;)

To znaczy co?

Uważasz, że nawożenie organiczne upraw ziemniaka stolcem da efekt na jałowym regolicie? Bez bezwzględnie tlenowych bakterii nitryfikacyjnych, bez grzybów, bez wazonkowców i bez skoczogonków (bez bardziej znanych pierścienic jak dżdżownica akurat się "da"), z wątpliwej żywotności kulturą bakterii jelita grubego?

Jedyne kultury bakterii jakie mogły się przyczynić do stworzenia upraw byłyby na powierzchni skórki ziemniaka.To faktycznie by wystarczyło - ale... do namnożenia się w regolicie wymagałoby trochę więcej czasu.

Przy tym pominąłem fakt, że ziemniaki zostały zapakowane w szczelne worki... i przewiezione w przestrzeni kosmicznej z Ziemi do Marsa w około rok... Nie znam metody powstrzymania oddychania bulw przez rok - może NASA zna, więc się nie czepiam.

ja bym na twoim miejscu poszukal czy sa jakes materialy na net temat bezposrednio z tworzeniem filmu lub niezalezne od niego lub napisac do NAS lub produkcji filmu i przedstawic swoje stanowisko ;) bo mi sie w glowie nie miesci by taki kardynalny błąd zrobili na ktorym film sie opiera i jesce jest nominowany...

Po co pisać do produkcji filmu? Co to da? Nakręcą go na nowo? A może sądzisz, że dodadzą sceny tłumaczące fabułę?

Czego mam szukać w "net"? Co mi to da - skoro wyjaśniłem swoje stanowisko?

... zrób sobie doświadczenie:
1) zapakuj kilka ziemniaków do worka foliowego i włóż do lodówki w dowolną temperaturę (pamiętaj, że poniżej 0 zabijesz bulwy) na rok.

A jak nie uda Ci się po roku uzyskać kiełków ziemniaka to sam napisz do NASA i do twórców filmu...

Nie znam się na tym, więc nie wiem czy ziemniaki faktycznie mogłyby wyrosnąć na Marsie, ale wiem jedno, w filmie pominęli bardzo ważny wątek, który jest w książce. Mark Watney jest botanikiem i brał udział w misji na Mars właśnie dlatego, by spróbować cokolwiek wyhodować, dlatego miał ze sobą dużą ilość ziemi z naszej planety. W książce jest to opisane, że on bardzo powoli, tygodniami mieszał ziemską ziemię z marsjańską by uzyskać idealną ziemię.

Punkt dla Ciebie.

Mieszanie gleby ziemskiej (z całym jej inwentarzem edafonu glebowego) z regolitem byłoby zasadne i umożliwiłoby rozkład kału, ale... mając jej dużą ilość i będąc botanikiem pewnie wiedziałby, że lepiej hodować ziemniaki na glebie z Ziemi, niż ja mieszać z toksycznym podłożem, by uzyskać nieco więcej podłoża. Tym bardziej, że mógł zwiększyć objętość ziemskiej gleby wykorzystując organiczne i nieorganiczne elementy habu (pianki styropianopodobne, tekstylia, czy nawet pocięte folie). Nie mógł tygodniami mieszać gleby z regolitem przed wypadkiem i samotnym pozostaniem na Marsie - bo tak długo załoga na Marsie nie przebywała.

Zakładając jednak że miał dużą ilość gleby i dodał do niej jakąś ilość regolitu (który akurat był wolny od chloru i nadmiaru żelaza) uprawa staje się prawie realna.

Teraz tylko pytanie - jak przewiózł bulwy ziemniaka przez rok w foliowym worku (przynajmniej tak zapakowane bulwy pokazano w filmie). Gdyby przewoził bulwy w lodówce, w pojemniku z dostępem do powietrza o wilgotności uniemożliwiającej wysychanie bulw ... to jest to jak najbardziej możliwe... Tym bardziej że i tak w takiej lodówce musiał przewozić glebę (więc mógł również w niej posiadać bulwy).

W każdym razie (jak oboje zauważamy) główny wątek filmu jest nieprawdziwy i nielogiczny.

Pamiętaj, że książka została napisana i wydana drukiem w 2011 roku, a dopiero w 2012 MSL potwierdziło, że związki chloru występować w regolicie na całej powierzchni Marsa.

Przedtem co prawda Phoenix znalazł je na biegunach, a Mars Odyssey zmierzyło zawartość chloru w atmosferze, ale dopiero badania wykonane przez MSL wskazały, że koncentracje chloru są skorelowane z koncentracjami chloranów wszelkiej maści.

Także tak naprawdę film rozgrywa się na Marsie sprzed 2011 roku :D

No... film toczy się w przyszłości znacznie odleglejszej.... Prawda, że w momencie pisania książki mogli nie wiedzieć o toksyczności podłoża. jednak w czasie tworzenia filmu (jak podają wszelkie serwisy) scenariusz był konsultowany z NASA. Dziwne jest to, że fachowcy tego nie zauważyli.

Jeśliby jednak przyjąć, że na Marsie nie ma chloru (bo nie ma podstaw do takiego twierdzenia) to pozostaje kwestia obecności żelaza w dużej ilości... które w takiej ilości i tak zaburzałoby fizjologię ziemniaka - blokowanie P - a o obecności tego metalu wiadomo od długiego czasu. co prawda wówczas mieszanie gleby z regolitem mogłoby dać podłoże umiarkowanie żyzne... z bakteriami zdolnymi do rozkładu kału. Staje się to więc możliwe.

Pomijając więc przewiezienie ziemniaka w folii... muszę przyznać, że historia dotycząca uprawy ziemniaka na Marsie pokazana w filmie według stanu na 2010-2011 rok staje się realna.

Jednak - w ciekawostkach Filmwebu winien się ukazać komentarz o braku możliwości uprawy ziemniaka na Marsie według obecnego stanu wiedzy...

Fakt - powinna, bo to jest bardzo ciekawe :)

Może się też jeszcze okazać, że z tymi chloranami to też nie jest tak, że ich rozkład dokładnie się zgadza z dystrybucją chloru w atmosferze - no bo przecież na razie z powierzchni mamy dane tylko z dwóch miejsc.

Oczywiście realia są takie, że autor książki nie wiedział, a przy kręceniu filmu może i wiedzieli, ale zdecydowali się to pominąć. Ale gdyby chcieć tłumaczyć wydarzenia "ze środka" świata przedstawionego, to możliwe że w przyszłości kolejne misje bezzałogowe wytypowały miejsca z największą szansą występowania regolitu nieskażonego chloranami, czyli też najlepiej nadające się do kolonizacji, a potem misje Ares po kolei je badały. A Watney już tylko poszedł po glebę tam, gdzie taki odpowiedni regolit znaleźli przed ewakuacją.

Oczywiście nadal mało realne byłoby dostarczanie ziemniakowi odpowiednich ilości azotu. Mało realne, ale jednak prawdopodobne i możliwe!

Jest jeden bardzo ważny aspekt - regolit Marsa zawiera śladowe ilości azotu. W atmosferze Marsa jest go około 2%, w habie zapewne jest 70%? Ziemniak jak większość roślin nie jest w stanie przyswoić azotu atmosferycznego. Jego niewielkie ilości są w stolcu, znaczne natomiast w moczu. Azot ze stolca bez bakterii potrafiących zredukować go do prostych związków nie byłby dostępny... bo związki azotu tworzone przez bakterie są zazwyczaj wielkocząsteczkowe i nie przenikają przez błony komórkowe (ziemniaka). Przeniknie za to przez nie tlenek azotu (z dawnych wyładowań elektrycznych na Marsie), mocznik (z moczu), amoniak, związki amonowe (śladowe ilości na Marsie i ilości z fermentacji ze stolca)

A niestety azot jest makroskładnikiem - trzecim co do zapotrzebowania po węglu i tlenie (nie licząc wodoru).

Ale na początku filmu on odkrył jakiś rodzaj gleby na marsie - śmieją się z niego że "odkrył piach". Więc to zostało jakoś koślawo na prędce wytłumaczone.

Ok - przyjmuję więc, że znalazł glebę jaka miałaby wystarczające ilości azotu mineralnego i innych makro i mikroelementów do wyprowadzenia trzech pokoleń ziemniaka (przy większej ilości pewnie i tak zamiast bulw zyskałby same łęty). Nadal jednak bez bakterii nawożenie organiczne pozostaje bezsensem... z resztą jeśli podłoże miałoby mikro i makroskładniki to nawożenie organiczne jest zbyteczne.