Podobnie jak wielu nieco bardziej uważnych widzów oglądając film staram się zwracać jednakową uwagę na reżyserię, aktorstwo, scenariusz, muzykę i co najmniej jeszcze kilka elementów. Poszczególne oceny składają się na ocenę całości. Jednak są takie filmy, które wymykają się tej racjonalnej procedurze. Filmy, o których wiem już po kilkunastu minutach, że znajdą się wysoko w moim osobistym rankingu. Wynika to ze specyfiki obrazu, jego oryginalności, klimatu, sposobu narracji. W takim przypadku rozkładanie na czynniki pierwsze lub stawianie zarzutów typu: „a dlaczego on wtedy...” czy „w zakończeniu niepotrzebnie...” uważam za niewłaściwe.

W przypadku „Do szpiku kości” można oczywiście oceniać grę aktorów, z których imponuje zwłaszcza surowa i skupiona Jennifer Lawrence (swoją drogą niezwykły jest kontrast pomiędzy jej filmową Ree Dolly a wizerunkiem hollywoodzkiej blond piękności na co dzień). Można docenić konsekwentne, niespieszne prowadzenie filmowej narracji, do czego pretensje niektórych widzów są równie zasadne jak zarzucanie braku słodyczy w wytrawnym winie. Jeżeli jednak ograniczymy się do oceny poszczególnych elementów filmowej układanki, to może nam umknąć coś istotnego, co stawia ten film ponad większością produkcji made in USA, nie tylko a.d. 2010.

„Do szpiku kości” jest bez wątpienia bardzo dobrym filmem w kategoriach filmowego rzemiosła, co w sumie nie jest zjawiskiem szczególnie rzadkim. Jednak oprócz tego jest również dziełem sztuki – bez żadnych przymiotników – co akurat nie zdarza się zbyt często. Moim skromnym zdaniem decyduje o tym unikalna „wartość dodana”, przez cały czas obecna w tym filmie. Oto mamy opowieść o ciężkiej doli dziewczyny z Gór Ozark w Missouri, odpowiedzialnej za chorą matkę i dwójkę rodzeństwa. Tatuś zniknął, zanosi się na utratę domu. Osoby życzliwe w jej otoczeniu są wyjątkiem od ponurych reguł prowincjonalnej niszy genetycznej (szkoda, że tak rzadko filmowanej).

Można dostrzec tylko tyle i ponarzekać, że owszem, w sumie nieźle, ale dlaczego wujek nagle taki dobry czy co to za tajemnica z tym ojcem, skoro od razu wiadomo jak skończył. Mam nadzieje, że wielu widzów, tak jak i ja, nie poprzestanie na tego rodzaju obserwacjach i zechce dostrzec w tym filmie coś więcej. Otóż uważam, że Debra Granik opowiedziała nie tylko o problemach Ree Dolly, i nie tylko o sytuacjach mogących zaistnieć w zapomnianym przez Boga Ozark. Opowiedziała również o człowieku w sytuacji skrajnej w ogóle, o odpowiedzialności, dorastaniu do sytuacji, sile, którą trzeba w sobie znaleźć, łamaniu bezpiecznych reguł, zgodnie z którymi przeżyło się dotychczasowe życie. Ta filmowa opowieść ma siłę przypowieści, jest przy tym pozbawiona zy tanich narracyjnych chwytów. Zauważmy, że dramat rodziny obywa się bez łez, a najbardziej sentymentalne zdanie, wypowiedziane przez główna bohaterkę, zapytaną czy odejdzie od rodzeństwa, to: „byłabym zgubiona bez ciężaru was dwojga na moim karku”.

W ubiegłym roku niemal straciłem jakąkolwiek wiarę w kompetencje Amerykańskiej Akademii Filmowej, gdy 9 oskarowych nominacji zdobył infantylny „Avatar”. Na szczęście filmem roku został znakomity „The Hurt Locker”. Mam nadzieję (w dniu 13.02.2011) że historia się powtórzy i świetny „Do szpiku kości” za 2 mln USD skopie tyłek tandetnej i 80 razy droższej „Incepcji”. Jeśli nie, niech zrobi to przynajmniej czarny łabędź lub król – jąkała.

Zapraszam na stronę: rekomendacje.npx.pl