Streszczenie z Filmoteki Narodowej w dziale Opisy jest na tyle wyczerpujące, że odpuszczę sobie tym razem omawianie akcji. Z ulgą, gdyż jest dość skomplikowana. Zresztą nawet najdokładniej omówiona, nie mówi wszystkiego o filmie. Mi też się ta sztuka nie uda, najbardziej dociekliwych odsyłam więc do odpowiedniego rozdziału w książce "Luchino Visconti - Urok zmierzchu". Prof. Alicji Helman udało się wyłożyć prawdopodobnie wszystkie konteksty filmu. Visconti, jak na twórcę erudycyjnego przystało, nawiązał w nim do najróżniejszych arcydzieł kultury europejskiej, na czele z tragedią antyczną ORESTEJA i dramatem elżbietańskim Johna Forda TIS PITY SHE'S A WHORE. Mamy tu także cytaty malarskie i "znaczącą" ścieżkę dźwiękową.

Zazwyczaj w przypadku takiej mnogości źródeł mówi się o filmowym postmodernizmie. Jednak to określenie wyraźnie do twórczości Viscontiego nie pasuje. Pominąwszy fakt, że artysta kręcił filmy jeszcze zanim termin się upowszechnił, jego metoda wydaje się całkowicie przeciwstawna do tej stosowanej przez zadeklarowanych postmodernistów. Np. taki Quentin Tarantino uprawia po prostu szaber, przywłaszczając sobie cudze pomysły, co z filmu na film okazuje się coraz bardziej jałowe. Tymczasem Visconti stara się tworzyć dzieła sztuki, bazujące na dorobku przeszłych pokoleń. Subtelna różnica, prawda?

Trudno mi stwierdzić, czy BŁĘDNE GWIAZDY WIELKIEJ NIEDŹWIEDZICY są arcydziełem, czy po prostu bardzo dobrym filmem reżysera uznawanego za geniusza (tytuł ten sprawia, że wszystko spod jego ręki niejako automatycznie uznaje się za wyjątkowe). Bez wątpienia jest to rzecz do rozsmakowywania się, zarówno pod względem treści, jak i formy. Oprócz pięknej roboty filmowej możemy tu podziwiać urodę aktorów, Claudii Cardinale (Sandra) oraz Jeana Sorela (Gianni). Panowie zachwyca się Claudią, panie Sorelem, zaś sam Visconti wyraźnie podziwia obydwoje.
C.C. wygląda zachwycająco, kreując atmosferę pełną zmysłowego napięcia już przez samą swą obecność. Trzeba przyznać, że w stroju współczesnym prezentuje się równie dobrze, co w kostiumie z epoki (LAMPART, AUSTERLITZ). Podziwiając jej kształty, przestajemy się dziwić Gianniemu, który nie potrafi poprzestać na czystej, braterskiej miłości.

Jakieś wady? Myślę, że jednak występują. Przede wszystkim, nie byłem tak poruszony treścią, jak przy późniejszych dziełach Viscontiego (ZMIERZCH BOGÓW, ŚMIERĆ W WENECJI, PORTRET RODZINNY...), zaś mój zachwyt nad stroną formalną związany przede wszystkim z osobą Claudii Cardinale, która zaćmiła mi wszystko inne. Ponadto wątek zmarłego w obozie ojca Sandry, rzekomo wydanego gestapo przez małżonkę i jej kochanka (nawiązanie do Agamemnona i Klitajmestry), wydaje się doczepiony na siłę i prowadzi donikąd. O wiele bardziej zajmuje widza sprawa domniemanego kazirodztwo Sandry i Gianniego, i właśnie ona jakoś się rozwiązuje.

Oryginalny tytuł pochodzi z poematu "Le ricordanze" Leopardiego, zaś polski jest jego wiernym tłumaczeniem. Tymczasem w krajach anglojęzycznych zamieniono go na SANDRĘ, bądź SANDRĘ TYSIĄCA ROZKOSZY (!), wyraźnie wskazując na największą atrakcję filmu.